Onze levenskwaliteit wordt voor een aanzienlijk deel bepaald door de mate waarin we vlot kunnen bewegen. Helaas worstelen heel wat mensen in onze samenleving dagelijks met gewrichtsklachten en blijken pijnstillers, noch ontstekingsremmers daarbij een duurzame oplossing te bieden. Het goede nieuws is dat we tegenwoordig – zeker als ook ene gezonde voedingswijze wordt aangenomen – met voedingssupplementen op basis van kruiden en nutriënten heel veel mensen op een veilige manier veel meer bewegingscomfort kunnen bieden. Uiteraard op voorwaarde dat aan bepaalde kwaliteitsvoorwaarden wordt voldaan.
Artrose en artritis
Het
overgrote deel van de gewrichtsklachten wordt veroorzaakt door artrose. Lang
werd dat afgedaan als een slijtageproces van het gewrichtskraakbeen, maar
tegenwoordig weten we dat daarbij eerder sprake is van een ‘chronische
laaggradige ontsteking’, leidend tot pijn, stijfheid en functieverlies. Bij
artrose zijn meestal schitterende resultaten te behalen met
voedingssupplementen. Een minderheid van gewrichtsklachten wordt veroorzaakt
door artritis, waarbij de ontsteking in het gewrichtskraakbeen (meestal door
een auto-immuunziekte) veel agressiever verloopt en sterkere klachten
veroorzaakt. Hier kunnen supplementen geen wonderen verrichten, maar vaak wel
de ontsteking temperen en de levenskwaliteit verbeteren.
De dubbele aanpak
In de complementaire geneeskunde zijn we tegenwoordig zeer goed gewapend om het gewrichtscomfort te verbeteren, omdat we op twee terreinen gecombineerd kunnen inwerken. Enerzijds kunnen we de ontsteking afremmen en anderzijds kunnen we de degeneratie van het kraakbeen met ‘chondropromotoren’ afremmen of het kraakbeen zelfs in kwaliteit verbeteren. Die eerste benadering berust hoofdzakelijk, maar niet uitsluitend op planten. De tweede benadering wordt vooral ingevuld door voedingsstoffen.
Kruiden/planten
Kurkuma, ontstekingsremmer bij uitstek
Vooral
Kurkuma (Curcuma Longa/xanthorrhiza) is niet meer weg te denken uit de
fytotherapie als het gaat om op een veilige manier ontstekingsverschijnselen in
de gewrichten af te remmen. Ze kan daarbij haar voet zetten naast de reguliere
pijnstillers zoals paracetamol en ontstekingsremmers zoals diclofenac en
overtreft deze medicijnen sterk qua veiligheidsprofiel. Het is wel zeer
belangrijk dat de cucuminoïden goed opgenomen worden. Dit wist men al in de
Ayurveda, waarbij kurkumapoeder in een ongeraffineerde olie werd gemengd om een
‘gouden pasta’ op te leveren en waarbij binding van de curcuminoïden met de
lecithines uit de olie voor een goede opname zorgde. Voedingssupplementen,
waarbij de curcuminoïden gecombineerd worden met lecithine of met andere
natuurlijke (!) emulgatoren voor een betere opname, zijn dan ook aanraders. Een
sterke aanrader is ook het 100% zuivere en biologische perssap van verse
kurkuma, waarbij de ontstekingsremmende curcuminoïden van nature gecombineerd
voorkomen met natuurlijke emulgatoren zoals artumeron, de belangrijkste component
van de essentiële olie van kurkuma.
Boswellia vult kurkuma goed aan
Ook
Boswellia serrata (wierookhars) heeft inmiddels een sterke reputatie opgebouwd
als natuurlijke ontstekingsremmer bij gewrichtsklachten. Een aantal studies
suggereren dat ze dit vooral doet in combinatie met kurkuma. In plaats van 100%
op kurkuma in te zetten (wat bij velen al werkt), kan een synergie van 70%
kurkuma en 30% boswellia doorgaans nog betere resultaten opleveren. Het geheim
van deze synergie is dat kurkuma sterk het COX-enzym afremt dat aan de basis
ligt van veel ontstekingsprocessen en boswellia vooral het LOX-enzym afremt,
eveneens een veroorzaker van ontsteking. Let wel, ook hier moet gezorgd worden
dat de actieve boswelliazuren goed opgenomen worden, zoals bv door lecithines.
Andere ontstekingsremmende planten
Harpagophytum
procumbens (Duivelsklauw)
heeft zijn werkzaamheid in klinische studies bewezen. Wel duurt het vaak langer
vooraleer de ontstekingsremmende harpagosiden tot merkbaar beter
gewrichtscomfort leiden.
Salix
alba (Wilgenbast) en Filipendula ulmaria (Moerasspirea) zijn de belangrijkste
natuurlijke bronnen van ontstekingsremmende ‘salicylaten’, die verlichting
geven bij artrose. De reguliere geneeskunde ontwikkelde op basis daarvan
acetylsalicylzuur of ‘aspirine’.
Gember
(Zingiber officinale), Katsklauw (Uncaria tomentosa), Zeeden OPC’s (Pinus maritima)
en Mariadistel (Sylibum marianum)
staan wat in de schaduw van kurkuma en boswellia, maar aangehouden inname
daarvan vertaalt zich ook in minder gewrichtspijn.
Ook
planten zoals Zwarte bes (Ribes nigrum), Gewone jeneverbes (Juniperis communis),
Grote brandnetel/Kleine brandnetel (Urtica diocia/Uritica urens), Ruwe/zachte
berk (Betula pendula/pubescens) kunnen nuttig zijn, omdat een ze een
zuiverende werking uitoefenen en bv het urinezuurgehalte kunnen verlagen. Dat
laatste is vooral nuttig in de preventie en verlichten van jicht (artritis
urica).
Voedingsstoffen
Eierschalenmembraan, de optimale synergie
De
belangrijkste ‘chondropromotor’, die de kwaliteit van het kraakbeen bevordert
en dit doet op de meest duurzame manier, is tegenwoordig eierschalenmembraan.
Dit is een natuurlijke en werkzame synergie van de bouwstenen glucosamine,
chondroïtinesulfaat, elastine, collageen en hyaluronzuur, die aan een lagere
kostprijs en in een mindere dosis (300 mg/dag) dan de verder genoemde
glucosamine en chondroïtinesulfaten, het bewegingscomfort bevorderen.
Glucosamine en chondroïtine, de blijvers
Vooraleer
er eierschalenmembraan was, werden heel wat mensen geholpen door glucosamine en
chondroïtinesulfaten. Vooral als deze chondropromotoren aan de correcte dosis
(1500mg en 1200mg, in een ideale 5/4 verhouding) toegediend worden en van een
onberispelijke kwaliteit zijn (vegetarische glucosaminesulfaat en dierlijke
chondroïtine van farmaceutische kwaliteit), dan helpen zijn vooral de proteoglycanen
kwaliteit verbeteren. Dat zijn de structuurelementen die aan kraakbeen zijn
elastische eigenschappen geven.
Omega-3, MSM, PEA en enzymen
Naast
de hoger vernoemde planten, kunnen ontstekingsverschijnselen in de gewrichten
ook met voedingsstoffen getemperd worden:
- Van de ‘visoliën’ EPA en DHA
is in verschillende studies al aangetoond dat zij de chronische laaggradige
ontsteking aan de basis van veel aandoeningen afremmen (bloedvaten, hersenen,
lever, ogen,…). Deze omega-3-vetzuren doen dat ook bij gewrichtsklachten zeker
in combinatie met de andere natuurlijke maatregelen die in dit artikel worden
aangehaald.
- Ondanks zijn moeilijke naam is MSM
of methylsulfonylmethaan niets anders dan een natuurlijke, goede opneembare
en zeer veilige zwavelstof. In lagere doses ingenomen, fungeert MSM als een bouwstof
die de kraakbeenstructuren (proteoglycanen, collageen) versterkt. Maar in
hogere doses ingenomen vanaf 2250mg/dag, oefent MSM ook een niet onbelangrijke
ontstekingsremmende en dus pijnstillende werking uit.
- Ook een moeilijke naam voor een
eenvoudige en lichaamseigen stof is PEA of palmitoylethanolamide. Deze
stof maken we van nature aan bij pijn en ontstekingen. Als supplement
ingenomen, kan PEA ook gewrichtsklachten verlichten.
- Soms worden proteolytische
(eiwitsplitsende) enzymen ingezet zoals plantaardige enzymen (papïne uit
papaja, bromelaïne uit ananas) en dierlijke enzymen (pancreatine, trypsine).
Als die in hogere doses worden ingenomen tussen de maaltijden in, helpen ze
ontstekingscomlexen in de gewrichten afbreken.
Collageen voeden en versterken
In
kwantiteit bestaat het gewrichtskraakbeen vooral uit het structuureiwit
collageen (bijna 70%), dat zowel voor sterkte als trekvastbaarheid zorgt. Ook
gewrichtsbanden, gewrichtskapsels en pezen bestaan voor een groot deel uit
collageen. Er bestaan mogelijkheden om dat collageen te beschermen of in
kwaliteit te verbeteren:
- Gehydroliseerde collageen is dierlijk collageen (best
van vissen), dat enzymatisch is gesplitst tot zeer kleine en door de mens goed
opneembare bouwstenen. Met een dagelijkse inname van minimum van 5 gram kan de
mens er zijn lichaamseigen collageen van aanmaken en de gewrichtsstructuren
ondersteunen (is ook interessant voor huid, botten, darmen en organen).
- Natief of ongedenatureerd
collageen is
collageen in zijn natuurlijke, helicoïdale structuur. Die wordt in de darm door
de lymfeklieren opgenomen en zorgt voor een ‘orale desensibilisatie’, waarbij
het immuunsysteem minder agressief het lichaamseigen collageen in de gewrichten
gaat afbreken. Je hebt hiervan amper 40mg per dag van nodig!
- Silicium of kiezelzuur is een belangrijke ‘collageenpromotor’,
die als cofactor zorgt voor de aanmaak van volwaardig collageen. Planten kunnen
die silicium aanleveren (heermoes, brandneetel, bamboe), maar daar komt de silicium
voor onder de vorm van silicaten: lange ketens van orthosiliciumzuur die veel
mensen niet kunnen splitsen in de aparte, werkzame orthosiliciumzuur door
gebrek aan maagzuur. Een gegrandeerde opname van orthosiliciumzuur wordt
geboden door ‘cholinegestabiliseerd orthosiliciumzuur’. Nieuw is ook de ‘bioactieve
siliciumdioxide’: deze poreuze vorm van natuurlijke siliciumdioxide bindt zich
na inname vlot met water, waardoor er vrije en werkzame orthosiliciumzuur wordt
aangemaakt.
- Vitamine C is de belangrijkste vitamine
voor de aanmaak van volwaardig collageen. Het is uiteraard in de eerste plaats
voldoende van die vitamine C in te nemen via verse groenten en fruit. Maar
aanvulling kan met een voedingssupplement: zorg er wel voor die ook
begeleidende bioflavonoïden bevat.
In de praktijk: combinaties
In
niet al te ernstige gevallen van gewrichtsklachten kan het vaak volstaan om
bijvoorbeeld een goed kurkumapreparaat in te nemen. Maar soms is meer nodig:
dan kan een optimale combinatie van ontstekingsremmende planten met
voedingsstoffen die op de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen inwerken, heel
vaak uitkomst bieden.
Bron: Biogezond februari 2022 pag. 8-10
