Met haar intense kleur kan ze kruideninfusies een mooie dieprode gloed geven, maar de hibiscus of roselle heeft nog veel belangrijkere verdiensten. In de juiste hoeveelheden ingezet, kunnen haar zure, vlezige kelken nuttig zijn bij milde tot matige hoge bloeddruk en in de preventie van blaasinfecties. Redenen genoeg voor een grondige voorstelling.
Kennismaking
Hibiscus
sabdariffa (Hibiscus, Jamaïcazuring, Roselle) is een tot 2.5 meter groot wordende
vaste plant, die we vooral aantreffen in tropische, subtropische en mediterrane
gebieden over de ganse wereld. Ze bloeit meestal met roze bloemen die, van
zodra de kelkbladeren opgezwollen zijn tot rozerode vlezige vruchten, worden
geoogst. Vooral in Noord-Afrikaanse landen (Soedan, Egypte), op de Caraïben, in
Mexico, China, Thailand en India wordt de roselle gekweekt. De na drogen
dieprode en vlezige bloemkelken met een zurige, samentrekkende smaak worden er
zowel als groente gegeten, verwerkt in sauzen of jam of gebruikt voor het maken
van thee, wijn of frisdrank. Verder hebben ze in de volksgeneeskunde hun
sporen verdiend bij hoge bloeddruk, slechte bloedcirculatie, koorts, diarree,
blaasinfecties en ophouden van vocht.
Verlaagt hoge bloeddruk
In
ongeveer 90% van de gevallen wordt hoge bloeddruk bij de westerse mens ‘essentiële
hypertensie’ genoemd, die volgens de reguliere geneeskunde geen duidelijke aanwijsbare
oorzaak heeft en die meer dan 20% van de volwassen bevolking treft. Wanneer dit
gezondheidsprobleem wordt vastgesteld, moet men eigenlijk voor de rest van het
leven bloeddrukverlagende medicijnen innemen, want hypertensie is een belangrijke
risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaatziekten, voorop beroerte en
hartinsufficiëntie (hartzwakte). Helaas hebben die medicijnen soms
nevenwerkingen zoals duizeligheid, hartkloppingen, maagdarmlast,… en verlagen
ze bij toepassing onder 160/100 mm kwikdruk de kans op hart- en vaatziekten
helemaal niet, omdat ze helemaal niet op de oorzaak inwerken. In de
natuurgeneeskunde probeert men naast een gezonde levenswijze en een verstandige
voeding (met eerder beperken van suiker dan zout en met meer kaliumrijke
groenten en fruit) vooral met kruiden zoals knoflook, mistel, meidoorn en
olijfblad en met voedingssupplementen als ubiquinol (actieve co-enzyme Q10),
magnesium en omega-3-vetzuren de bloeddruk te normaliseren. Met hibiscus
beschikken we over nog een waardevol hulpmiddel!
Werking aangetoond
Eén van
de medicijnen die kan worden voorgeschreven bij hoge bloeddruk is captopril.
Deze “ACE-inhibitor” remt in het lichaam het “angiotensine converting enzyme”,
dat normaal zorgt voor de omzetting van inactieve antiotensine I tot het
actieve antiotensine II, een hormoon dat de bloeddruk verhoogt. In een
gecontroleerd klinisch onderzoek werd het effect van hibiscus vergeleken met
dat van captopril bij personen met milde tot matige hoge bloeddruk, die al
minstens één maand geen bloeddrukverlagende medicijnen namen. De ene groep van
patiënten dronk dagelijks een halve liter Hibiscusthee, gemaakt van 10 gr
gedroogde en verpulverde bloemen, die gedurende 10 minuten getrokken was. De
andere groep patiënten werd 2 maal daags 25 mg captopril gegeven. Na 4 weken
bleek in de hibiscusgroep de gemiddelde systolische bloeddruk gedaald te zijn
van 139 tot 123,7 mm kwikdruk en de diastolische bloeddruk van 90.8 tot 79.5 mm
kwikdruk (12.3% daling)! Deze daling was evenwaardig met die van de
captoprilgroep. De hibiscus werd bovendien heel goed verdragen. Een aantal
andere onderzoeken met hibiscus leverden een vergelijkbaar resultaat op.
Vaatverwijding en vochtafscheiding
Hibiscus
dankt zijn bloeddrukverlagende werking aan verschillende eigenschappen.
Vooreerst oefent hibiscus door de rijkdom aan vitamine C, bètacaroteen en
zijn talrijke bioflavenoïden (quercetine, hibiscine, delphidine, cyanidine),
een krachtige antioxiderende werking uit. Omdat hoge bloeddruk voor een
deel wordt toegeschreven aan het feit dat de stof stikstofmonoxide (NO) in het
bloed ten gevolge van aantasting door vrije radicalen zijn normale
bloedvatontspannende werking verlies, is het te begrijpen dat de antioxidanten
(of “vrije radicalen-vangers”) in hibiscus de werkzaamheid van die NO verlengen.
Verder merkt men dat roselle ook de nierfunctie bevordert: bij de
proefpersonen zag men dat er meer natrium en dus water uitgescheiden werd via
de urine. Waarschijnlijk liggen de anthocyanen (hibiscine, delphidine, cyanidine,
sabdaretine, hibiscretine), die de doorstroming in de kleine nierbloedvaten
verbeteren, aan de oorzaak daarvan. Ook worden nog een rechtstreeks bloedvatverwijdende
werking en een afremming van het ACE-enzym vooropgesteld. Om met
hibiscus de bloeddruk te verlagen, heb je een thee of een extract nodig dat
dagelijks ongeveer 10 mg anthocyanen aanvoert. Een plant waarmee hibiscus
overigens goed combineert om de bloeddruk te verlagen, is olijfblad.
Preventie van blaasontsteking
Hoewel
veenbessen of cranberries (Vaccinium macrocarpon) het meest bekend staan om
regelmatige blaasinfecties te voorkomen, kan ook het gebruik van hibiscus helpen.
Net zoals veenbessen bevat de hibiscus zogenaamde ‘proanthocyaniden”, die
schadelijke bacteriën zoals E. Coli beletten van zich aan de blaaswand te
hechten, waardoor deze uitgeplast worden vooraleer ze tot een infectie kunnen
leiden. Daarnaast zitten er in hibiscus ook antibacteriële stoffen, zoals het
flavonoïde gossypine, die rechtstreeks ziektekiemen doden. En de hoger
aangehaalde betere nierwerking, waardoor de urinewegen beter doorspoeld worden,
speelt uiteraard ook een rol. De blaasbeschermende werking van hibiscus werd
aangetoond in een studie op vrouwen die herhaalde blaasinfecties deden. Vrouwen
die dagelijks gedurende 6 maand een hibiscusextract kregen (200 mg met 90% polyfenolen),
vertoonden liefst 77% minder infecties dan de vrouwen die een placebo kregen.
Bovendien was er ook een duidelijke verbetering van het urinaire comfort. Ook
rijpere mannen die door een benigne postaathypertrofie of goedaardige
prostaatvergroting gevoel zijn aan het ontwikkelen van blaasinfecties, kunnen
hibiscus preventief inzetten.
Ook antiviraal
Ook
bij winterse infecties, mag de hibiscuskelk in de spotlights gezet worden. Vergelijkbaar
zoals de vlierbes het doet, kunnen namelijk ook de anthocyanen in hibiscus
virussen sterk afremmen. Dat werd bv zeer duidelijk aangetoond voor het vogelgriepvirus
H5N1 en voor minder gevaarlijke nevensoorten. Op tijd en stond hibiscusthee
drinken, draagt dus bij tot de bescherming tegen virale infecties.
Andere gunstige werkingen
-
Hibiscus
kan mild het cholesterolgehalte verlagen, maar wat belangrijker is, ze
vermindert de oxidatie van LDL-cholesterol tot oxycholesterol en helpt dus het
proces van atherosclerose (“slagaderverkalking”) af te remmen.
- Hibiscus bevordert ook de
vetstofwisseling.
Door een afremming van het pancreasenzym alfa-amylase wordt er minder glucose
uit ingenomen koolhhydraten vrijgesteld en door het remmen van bepaalde
membraanreceptoren worden er minder vetten opgenomen in de vetcellen.
-
Ten
slotte zouden de antioxidanten in hibiscus ook het leverweefsel beschermen.
Bron:
Biogezond december 2020 pag. 33-34
